ફઝાઇલે-સદકાત – ૧૨

‘ઉલમા-એ-આખિરત કી બારહ નિશાનિયાં

સાતવીં અલામત:

સાતવીં અલામત ઉલમા-એ-આખિરત કી યહ હૈ કે ઉસકો બાતિની ઈલ્મ યાની સુલૂક કા એહતિમામ બહુત ઝિયાદા હો. અપની ઈસ્લાહે-બાતિન ઔર ઈસ્લાહે-કલ્બમેં બહુત ઝિયાદા કોશિશ કરનેવાલા હો કે યે ઉલૂમે-ઝાહિરિયા મેં ભી તરકકીકા ઝરિયા હૈ.

હુઝૂરે-અકદસ સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કા ઈર્શાદ હૈ કે જો અપને ઈલ્મ પર અમલ કરે, હક તઆલા શાનુહૂ ઉસકો ઐસી ચીઝોં કા ઈલ્મ અતા કરમાતે હૈં, જો ઉસને નહીં પઢા.

પેહલે અંબિયા (અલૈહિમુસ્સલામ) કી કિતાબોંમેં હૈ કે ઐ બની-ઈસ્રાઈલ! તુમ યે મત કહો કે ઉલૂમ આસમાન પર હૈ, ઉનકો કૌન ઉતારે યા વો ઝમીન કી જડો મેં હૈ, ઉનકો કૌન ઉપર લાએ યા વો સમુન્દરોં કે પાર હૈ કૌન ઉન પર ગુઝરે તા’કે ઉનકો લાએ, ઉલૂમ તુમ્હારે દિલોં કે અન્દર હૈં?

તુમ મેરે સામને રૂહાની હસ્તિયોં કે આદાબ કે સાથ રહો, સિદ્દીકીન કે અખ્લાક ઈખ્તિયાર કરો, મૈં તુમ્હારે દિલોં મેંસે ઉલૂમકો ઝાહિર કર દૂંગા, યહાં તકકે વો ઉલૂમ તુમકો ઘેર લેંગે ઔર તુમકો ઢાંક લેંગે ઔર તજુર્બા ભી ઈસકા શાહિદ (ગવાહ) હૈ કે અહલુ-લ્લાહ (અલ્લાહ વાલો) કો હક તઆલા શાનુહૂ વો ઉલૂમ ઔર મઆરિફ અતા ફરમાતા હૈ કે કિતાબોંમેં તલાશ સે ભી નહીં મિલતે.

હુઝૂરે-અકદસ સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કા પાક ઈર્શાદ, જિસકો હક તઆલા શાનુહૂ સે નકલ ફરમાતે હૈં કે મેરા બંદા કિસી ઐસી ચીઝ કે સાથ મુજસે તકર્રૂબ (નઝદીકી) હાસિલ નહીં કર સકતા જો મુજે ઝિયાદા મહબૂબ હો ઉન ચીઝોંસે, જો મૈંને ઉસ પર ફર્ઝ કી (જૈસાકે નમાઝ, ઝકાત, રોઝા, હજ વગૈરહ યાની જિતની નઝદીકી ફરાઈઝ કે અચ્છી તરહ અદા કરનેસે હાસિલ હોતી હૈ ઐસી નઝદીકી દૂસરી ચીઝોંસે નહીં હોતી) ઔર બંદા નવાફિલ કે સાથ ભી મેરે સાથ તકર્રૂબ હાસિલ કરતા રહેતા હૈ, યહાં તક કે મૈં ઉસકો મહબૂબ બના લેતા હૂં ઔર જબ મૈં ઉસકો મહબૂબ બના લેતા હૂં તો મૈં ઉસકા કાન બન જાતા હૂં જિસ્સે વો સુનતા હૈ ઔર ઉસકી આંખ બન જાતા હૂં જિસ્સે વો દેખતા હૈ, ઔર ઉસકા હાથ બન જાતા હૂં, જિસ્સે વો કિસી ચીઝકો પકડતા હૈ ઔર ઉસકા પાંવ બન જાતા હૂં, જિસ્સે વો ચલતા હૈ, અગર વો મુજસે સવાલ કરતા હૈ તો મૈં ઉસકો પૂરા કરતા હું ઔર વો કિસી ચીઝસે પનાહ ચાહતા હૈ તો મૈં ઉસકો પનાહ દેતા હૂં. યાની ઉસકા ચલના-ફિરના, દેખના-સુનના સબ કામ મેરી રિઝા કે (ખુશી કે) મુતાબિક હો જાતે હૈં.

ઔર બા’ઝ હદીસોમેં ઇસકે સાથ યહ મઝમૂન ભી આયા હૈ કે જો શખ્સ! મેરે કિસી વલી સે દુશ્મની કરતા હૈ વો મુજસે એલાને-જંગ કરતા હૈ.

ઔર ચૂંકે ઔલિયા અલ્લાહ (અલ્લાહ કે દોસ્તો) કા ગૌરો-ફિકર સબ હી હક તઆલા શાનુહૂ કે સાથ વાબસ્તા હો જાતા હૈ, ઈસી વજહસે કુરઆને-પાક કે દકીક ઉલૂમ (બારીક જાણકારી) ઉનકે કુલૂબ (દિલો) પર મુન્કશફ હો જાતે હૈ (ખુલ જાતે હૈ), ઉસકે અસરાર ઉન પર વાઝેહ હો જાતે હૈ. બિલ-ખુસૂસ ઐસે લોગોં પર જો અલ્લાહ તઆલા કે ઝિકરો-ફિકર કે સાથ હર વક્ત મશગૂલ રેહતે હૈં ઔર હર શખ્સ કો ઈસમેંસે હસ્બે-તૌફીક ઉતના હિસ્સા મિલતા હૈ જિતના કે અમલમેં ઉસકા એહતિમામ ઔર ઉસકી કોશિશ હોતી હૈ.

હઝરત અલી રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ ને એક બડી તવીલ હદીસમેં ઉલમા-એ-આખિરત કા હાલ બયાન ફરમાયા હૈ, જિસકો ઈબ્ને-કય્યિમ રહ઼િમહુલ્લાહ ને “મિફતાહુ-દારૂસ્-સઆદહ” મેં ઔર અબૂ-નુઐમ ને “હિલ્યા” મેં ઝિકર ફરમાયા હૈ.

ઉસમેં ફરમાતે હૈ કે કુલૂબ (દિલ) બ-મંઝિલ-એ-બર્તન કે હૈં ઔર બેહતરીન કુલૂબ વો હૈ જો ખૈર કો ઝિયાદા-સે-ઝિયાદા મહ઼ફૂઝ રખનેવાલે હૈં. ઈલ્મ કા જમા કરના માલ કે જમા કરને સે બેહતર હૈ કે ઈલ્મ તેરી હિફાઝત કરતા હૈ ઔર માલકી તુજકો હિફાઝત કરની પડતી હૈ. ઈલ્મ ખર્ચ કરનેસે બઢતા હૈ ઔર માલ ખર્ચ કરનેસે કમ હોતા હૈ. માલ કા નફા ઉસકે ઝાઈલ હોને (ખર્ચ કરને) સે ખત્મ હો જાતા હૈ; લેકિન ઈલ્મ કા નફા હંમેશા-હંમેશા બાકી રેહતા હૈ, (આલિમ કે ઈન્તિકાલ સે ભી ખત્મ નહીં હોતા કે ઉસકે ઈર્શાદાત બાકી રેહતે હૈં).

ફિર હઝરત અલી રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ ને એક ઠંડા સાંસ ભરા ઔર ફરમાયા કે મેરે સીનેમેં ઉલૂમ હૈં, કાશ! ઉસકે અહલ મિલતે, મગર મૈં ઐસે લોગોં કો દેખતા હૂં, જો દીનકે અસબાબ કો દુનિયા તલબીમેં ખર્ચ કરતે હૈં યા ઐસે લોગોકો દેખતા હું જો લઝ્ઝતોમેં મુન્હમિક (તલ્લીન) હૈં, શહવતોં કી તલબ કી ઝન્જીરોંમેં જકડે હુએ હૈં યા માલકે જમા કરનેકે પીછે પડે હુએ હૈં.

ગર્ઝ યહ તવીલ મઝમૂન હૈ જિસકે ચંદ ફિફરે યહાં નકલ કિએ હૈ.