ફઝાઇલે-સદકાત – ૮

‘ઉલમા-એ-આખિરત કી બારહ નિશાનિયાં

તીસરી અલામત:

તીસરી અલામત યહ હૈ કે ઐસે ઉલૂમમેં (ઉલૂમ=ઈલ્મ કી જમા,બહુવચન) મશ્ગૂલ હો જો આખિરતમેં કામ આનેવાલે હોં, નેક કામોંમેં રગ્બત પૈદા કરનેવાલે હોં. ઐસે ‘ઉલૂમસે એહતિરાઝ કરે (બચે), જિનકા આખિરતમેં કોઈ નફા નહીં હૈ યા નફા કમ હૈ. હમ લોગ અપની નાદાનીસે ઉનકો ભી ‘ઈલ્મ કેહતે હૈં, જિનસે સિર્ફ દુનિયા કમાના મકસૂદ હો; હાલાંકે વો જહલે-મુરક્કબ હૈ કે એસા શખ્સ અપનેકો પઢા-લિખા સમજને લગતા હૈ, ફિર ઉસકો દીન કે ‘ઉલૂમ સીખને કા એહતિમામ ભી નહીં રેહતા.
(જહલે-મુરક્કબ= ગલત કો સહી સમજના ઔર ફિર ઉસ પર એ’તિકાદ રખના, જૈસે રાંગે કો ચાંદી સમજના ઔર બતાને પર ભી ન માનના.)

જો શખ્સ કુછ ભી પઢા હુઆ ન હો, વો કમ-સે-કમ અપને આપકો જાહિલ તો સમજતા હૈ, દીનકી બાતેં માલૂમ કરને કી કોશિશ તો કરતા હૈ, મગર જો અપની જહાલતકે બાવજૂદ અપનેકો આલિમ સમજને લગે, વો બડે નુકસાનમેં હૈ.

હાતિમ અસમ રહિમહુલ્લાહ જો મશહૂર બુઝુર્ગ ઔર હઝરત શફીક બલખી રહિમહુલ્લાહ કે ખાસ શાગિર્દ હૈં, ઉનસે એક મર્તબા હઝરત શેખને દર્યાફત કિયા કે હાતિમ કિતને દિનસે તુમ મેરે સાથ હો? ઉન્હોંને અર્ઝ કિયા, તૈતીસ (33) સાલસે, ફરમાને લગે કે ઈતને દિનોંમે તુમને મુજસે કયા સીખા? હાતિમ રહિમહુલ્લાહ ને અર્ઝ કિયા, આઠ મસઅલે સીખે હૈં. હઝરત શફીક રહિમહુલ્લાહ ને ફરમાયા :
ઇન્ના લિલ્લાહી વ ઇન્ના ઇલૈહી રાજિઊન, ઇતની તવીલ (લંબી) મુદ્દતમેં સિર્ફ આઠ મસઅલે સિખે, મેરી તો ઉમ્ર હી તુમ્હારે સાથ ઝા’યા (બરબાદ) હો ગઈ. હાતિમ રહિમહુલ્લાહ ને અર્ઝ કિયા, હુઝૂર! સિર્ફ આઠ હી સીખે હૈં, જૂઠ તો બોલ નહીં સકતા. હઝરત શફીક રહિમહુલ્લાહ ને ફરમાયા કે અચ્છા બતાઓ! વો આઠ મસઅલે કયા હૈ?

હાતિમ રહિમહુલ્લાહ ને અર્ઝ કિયા:

(૧) નેકીયોં સે મુહબ્બત

મૈંને દેખા કે સારી મખલૂક કો કિસી-ન-કિસીસે મુહબ્બત હૈ (બીવીસે, ઔલાદસે, માલસે, અહબાબસે વગૈરહ,વગૈરહ) લેકિન મૈંને દેખા કે જબ વો કબર મેં જાતા હૈ તો ઉસકા મહબૂબ ઉસ્સે જુદા હો જાતા હૈ, ઈસલિએ મૈંને નેકિયોંસે મુહબ્બત કર લી તા’કે જબ મૈં કબરમેં જાઉં તો મેરા મહબૂબ ભી સાથ હી જાએ ઔર મરને કે બાદ ભી મુજસે જુદા ન હો. હઝરત શફીક રહિમહુલ્લાહ ને ફરમાયા, બહોત અચ્છા કિયા.

(૨) નફ્સ કો હરામ ખ્વાહિશો સે રોકના

મૈંને અલ્લાહ તઆલાકા ઈર્શાદ કુરઆન પાકમેં દેખા:

وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَىٰ ‎﴿٤٠﴾‏ فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَىٰ ‎﴿٤۱﴾

“ઔર જો શખ્સ (દુનિયામેં) અપને રબકે સામને (આખિરતમેં) ખડા હોનેસે ડરા હોગા ઔર નફ્સકો (હરામ) ખ્વાહિશ સે રોકા હોગા તો જન્નત ઉસકા ઠિકાના હોગા.”

મૈંને જાન લિયા કે અલ્લાહ તઆલા કા ઈર્શાદ હક હૈ. મૈંને અપને નફ્સકો ખ્વાહિશાતસે રોકા, યહાં તકકે વો અલ્લાહ તઆલાકી ઈતાઅત (ફરમાંબરદારી, હુકમ માનના) પર જમ ગયા.

(જ) સદકે કો આખિરત મેં જમા કરના

મૈંને દુનિયાકો દેખા કે હર શખ્સકે નઝદીક જો ચીઝ બહોત કીમતી હોતી હૈ, બહોત મહબૂબ હોતી હૈ, વો ઉસકો ઉઠાકર બડી એહ્તિયાતસે (સાવચેતી પૂર્વક) રખતા હૈ, ઉસકી હિફાઝત કરતા હૈ.

ફિર મૈંને અલ્લાહ તઆલાકા ઈર્શાદ દેખા:

مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ ۖ وَمَا عِندَ اللَّهِ بَاقٍ ۗ

જો કુછ તુમ્હારે પાસ દુનિયામેં હૈ, વો ખત્મ હો જાએગા (ખ્વાહ વો જાતા રહે યા તુમ મર જાઓ, હર હાલમે વો ખત્મ હોગા) ઔર જો અલ્લાહ તઆલાકે પાસ હૈ, વો હમેશા બાકી રેહનેવાલી ચીઝ હૈ.”

ઈસ આયતે શરીફા કી વજહસે જો ચીઝ ભી મેરે પાસ ઐસી કભી હુઈ જિસકી મુજે વકઅત ઝિયાદા હુઈ, વો પસંદ ઝિયાદા આઈ, વો મૈંને અલ્લાહ તઆલાકે પાસ ભેજ દી, તા’કે હમેશાકે લિએ મહફૂઝ હો જાએ.

(દ) તક્વા ઈખ્તિયાર કરને સે અલ્લાહ તઆલા કે નઝદીક શરીફ બનના

મૈંને સારી દુનિયાકો દેખા, કોઈ શખ્સ માલકી તરફ (અપની ઈઝઝત ઔર બડાઈમેં) લૌટતા હૈ, કોઈ હસબકી, શરાફતકી તરફ, કોઈ ઔર ફખ્રકી ચીઝોંકી તરફ યાની ઉન ચીઝોંકે ઝરિએસે અપને અંદર બડાઈ પૈદા કરતા હૈ ઔર અપની બડાઈ ઝાહિર કરતા હૈ.

મૈંને અલ્લાહ તઆલાકા ઈર્શાદ દેખા:

إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ ۚ

અલ્લાહ તઆલાકે નઝદીક તુમ સબમેં બડા શરીફ વો હૈ જો સબસે ઝિયાદા પરહેઝગાર હો”

ઈસ બિના પર મૈંને તકવા ઈખ્તિયાર કર લિયા તા’કે અલ્લાહ જલ્લ શાનુહૂકે નઝદીક શરીફ બન જાઉં.

(હ) કિસી પર હસદ ન કરના

મૈંને લોગોંકો દેખા કે એક દૂસરે પર તા’ન કરતે હૈં, ઐબ-જૂઈ કરતે હૈ, બૂરા-ભલા કેહતે હૈં ઔર યહ સબ હસદકી વજહસે હોતા હૈ કે એક કો દૂસરે પર હસદ આતા હૈ.

(ઐબ-જૂઈ= ઐબ ઢૂંઢ઼ના, ખામી તલાશ કરના.)

મૈંને અલ્લાહ તઆલા શાનુહૂકા ઈર્શાદ દેખા:

نَحْنُ قَسَمْنَا بَيْنَهُم مَّعِيشَتَهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۚوَرَفَعْنَا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِّيَتَّخِذَ بَعْضُهُم بَعْضًا سُخْرِيًّا ۗ

“દુનિયાવી ઝિન્દગીમેં ઉનકો રોઝી હમને હી તકસીમ કર રખ્ખી હૈ ઔર (ઈસ તકસીમમે) હમને એક કો દૂસરે પર ફૌકિય્યત દે રખ્ખી હૈ તા’કે (ઈસકી વજહરસે) એક-દૂસરેસે કામ લેતા રહે, (સબ-કે-સબ બરાબર એક હી નમૂનેકે બન જાએ ફિર કોઈ કિસીકા કામ ક્યૂં કરે, ક્યૂં નૌકરી કરે ઔર ઈસ્સે દુનિયાકા નિઝામ ખરાબ હો જાએગા.)

મૈંને ઈસ આયતે-શરીફાકી વજહસે હસદ કરના છોડ દિયા, સારી મખલૂક સે બે-તઅલ્લુક હો ગયા ઔર મૈંને જાન લિયા કે રોઝીકા બાંટના સિર્ફ અલ્લાહ તઆલા હી કે કબ્ઝમેં હૈ, વો જિસકે હિસ્સેમેં જિતના ચાહે લગાએ, ઈસલિએ લોગોંકી અદાવત છોડ દી ઔર યહ સમજ લિયા કે કિસીકે પાસ માલકે ઝિયાદા યા કમ હોનેમેં, ઈનકે ફેલ કો (કામ કો) ઝયાદા દખલ નહીં હૈ, યહ તો માલિક-ઉલ-મુલ્ક કી તરફસે હૈ, ઈસલિયે અબ કિસી પર ગુસ્સા હી નહીં આતા.

(વ) શૈતાન કો અપના દુશ્મન રખના

મૈંને દુનિયામેં દેખા કે તકરીબન હર શખ્સકી કિસી ન કિસીસે લડાઈ હૈ, કિસી ન કિસીસે દુશ્મની હૈ. મૈંને ગૌર કિયા તો દેખા કે હક તઆલા શાનુહૂને ફરમાયા:

اِنَّ الشَّیۡطٰنَ لَکُمۡ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوۡہُ عَدُوًّا ؕ

શૈતાન બેશક તુમ્હારા દુશ્મન હૈ પસ ઉસકે સાથ દુશ્મની હી રખ્ખો (ઉસકો દોસ્ત ન બનાઓ.)

પસ મૈંને અપની દુશ્મનીકે લિએ ઉસીકો ચુન લિયા ઔર ઉસ્સે દૂર રેહનેકી ઈન્તિહાઈ કોશિશ કરતા હૂં.

ઈસલિયે કે જબ હક-તઆલા શાનુહૂને ઉસકે દુશ્મન હોનેકો ફરમા દિયા તો મૈંને ઉસકે અલાવાસે અપની દુશ્મની હટા લી.

(ઝ) રોઝી કે લીયે સિર્ફ અલ્લાહ તઆલા પર ભરોસા રખના

મૈંને દેખા કે સારી મખ્લૂક રોટીકી તલબમેં લગ રહી હૈ, ઉસીકી વજહસે અપને આપકો દૂસરોંકે સામને ઝલીલ કરતી હૈ ઔર નાજાઈઝ ચીઝે ઈખ્તિયાર કરતી હૈ. ફિર મૈંને દેખા તો અલ્લાહ જલ્લ શાનુહૂકા ઈર્શાદ હૈ:

وَمَا مِن دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا

ઔર કોઈ જાનદાર ઝમીન પર ચલનેવાલા ઐસા નહીં હૈ જિસકી રોઝી અલ્લાહ તઆલાકે ઝિમ્મે ન હો.

મૈંને દેખા કે મૈં ભી ઉન્હી ઝમીન પર ચલનેવાલોંમેસે એક હું. જિનકી રોઝી અલ્લાહ તઆલાકે ઝિમ્મે હે, પસ મૈંને અપને ઔકાત (અપના વક્ત) ઉન ચીઝોં મેં મશ્ગૂલ કર લીએ, જો મુજ પર અલ્લાહ તઆલા કી તરફ સે લાઝિમ હૈં ઔર જો ચીઝ અલ્લાહ તઆલાકે ઝિમ્મે થી ઉસ સે અપને ઔકાતકો ફારિગ કર લિયા,

(હ) ખ઼ાલિક પર તવક્કુલ ઔર ભરોસા રખના
(ખ઼ાલિક= પૈદા કરને વાલા યાની અલ્લાહ)

મૈંને દેખા કે સારી મખ્લૂકકા એ’તમાદ ઔર ભરોસા કિસી ખાસ ઐસી ચીઝ પર હૈ જો ખુદ મખ્લૂક હૈ. કોઈ અપની જાયદાદ પર ભરોસા કરતા છે, કોઈ અપની તિજારત પર એ’તમાદ કરતા હૈ કોઈ અપની દસ્તકારી પર નિગાહ જમાએ હુએ હૈ, કોઈ અપની બદનકી સિહત ઔર કૂવ્વત પર (કે જબ ચાહે, જિસ તરહ ચાહે, ક્મા લૂંગા) ઔર સારી મખ્લૂક ઐસી ચીઝો પર એ’તમાદ કિએ હુએ હૈ, જો ઉન્કી તરહ ખૂદ મખ્લૂક હૈં.

મૈં ને દેખા કે અલ્લાહ તઆલા કા ઈર્શાદ હૈ:

وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ۚ

જો શખ્સ અલ્લાહ તઆલા પર તવ્વકકુલ (ઔર એ’તમાદ) કરતા હૈ પસ અલ્લાહ તઆલા ઉસકે લિએ કાફી હૈ.

ઈસ લિએ મૈંને બસ અલ્લાહ તઆલા પર તવક્કુલ ઔર ભરોસા કર લિયા.