દુઆની સુન્નતો અને આદાબ – ૫

(૧) દુઆની શરૂઆતમાં, અલ્લાહ તઆલાની હમ્દ-ઓ-સના (પ્રશંસા) કરો અને તે પછી નબી-એ-કરીમ સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ પર દુરૂદ મોકલો, અને પછી ખૂબ જ આજેઝી અને આદર (અત્યંત વિનમ્રતા) સાથે અલ્લાહની સામે તમારી જરૂરિયાતો રજૂ કરો.

હઝરત ફુઝાલા બિન ઉબૈદુલ્લાહ રદ઼િય અલ્લાહુ અન્હૂ ફરમાવે છે કે એક વખત રસૂલુલ્લાહ સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ મસ્જીદમાં બેઠેલા હતા કે એક વ્યક્તિ (મસ્જીદમાં) આવ્યો. તેણે નમાઝ પઢી પછી તેણે દુઆ કરીઃ હે અલ્લાહ! મને બખ્શી દો અને મારા પર રહમ ફરમાવો. તો નબી-એ-કરીમ સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમે તેને કહ્યુઃ હે નમાઝ પઢવા વાળા! તે (દુઆ કરવામાં) જલ્દી કરી. જ્યારે તુ નમાઝથી ફારિગ થઈને (દુઆ કરવા માટે) બેસી જાય. તો પેહલા અલ્લાહ તઆલાની તેની શાનના મુતાબિક તારીફ કરો અને મારા પર દુરૂદ મોકલો પછી અલ્લાહ તઆલાથી દુઆ કરો. રાવી ફરમાવે છે કે ત્યાર પછી એક બીજા વ્યક્તિએ નમાઝ અદા કરી. નમાઝ પછી તેણે દુઆ કરી, (દુઆમાં) તેણે અલ્લાહ તઆલાની હમ્દ કરી અને નબી-એ-કરીમ સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ પર દુરૂદ મોકલ્યુ, તો નબી-એ-કરીમ સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમે તેને ફરમાવ્યુઃ હે નમાઝ પઢવા વાળા! દુઆ કરો, તમારી દુઆ કબૂલ કરવામાં આવશે. (કારણ કે તેં અદબપૂર્વક દુઆ કરી.)

હઝરત અબ્દુલ્લાહ બિન મસ’ઉદ રદ઼િય અલ્લાહુ અન્હૂએ ફરમાવ્યુ કે જ્યારે તમારામાંથી કોઈ અલ્લાહ તઆલાથી દુઆ કરવા માંગે, તો સૌથી પેહલા તે અલ્લાહ તઆલાની એમની શાનના લાયક હમ્દો-સના (તારીફ અને પ્રશંસા) કરે. પછી નબી-એ-કરીમ સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ પર દુરૂદ મોકલે. ત્યાર પછી દુઆ કરે. કારણકે (આ રીતે દુઆ કરવામાં) કબૂલ થવાના વધારે ચાન્સ છે. (કારણકે તે દુઆ ના આદાબ ને ધ્યાન માં રાખીને દુઆ કરી રહ્યો છે.)

(૨) દુઆ કરતી વખતે, તમારા હાથને તમારી છાતી સુધી ઉઠાવો.

હઝરત સલમાન ફારસી રદ઼િય અલ્લાહુ અન્હૂ થી રિવાયત છે કે રસૂલુલ્લાહ સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમે ફરમાવ્યું: ખરેખર, અલ્લાહ તઆલા અત્યંત મહેરબાન અને સખી છે, (તેમની મહેરબાની અને સખાવતની આ હાલત છે કે) તે આ વાતથી શરમ અનુભવે છે કે તે તેની સામે હાથ ઉઠાવવા વાળા ને ખાલી હાથ પાછો મોકલી દે.

(૩) જ્યારે તમે દુઆ કરતી વખતે તમારા હાથ ઉઠાવો ત્યારે તમારી હથેળીઓ આસમાન તરફ રાખો.

હઝરત માલિક બિન યસાર રદ઼િય અલ્લાહુ અન્હુ થી રિવાયત છે કે રસૂલુલ્લાહ સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમે ફરમાવ્યું: જ્યારે તમે અલ્લાહ તઆલા પાસે દુઆ માંગો, ત્યારે તમારા હાથની હથેળીઓને આસમાન તરફ રાખીને માંગો. તમારા હાથનો ઉપરનો ભાગ આસમાન તરફ રાખીને દુઆ ન કરો (એટલે ​​કે દુઆ કરતી વખતે તમારી હથેળીઓને નીચેની તરફ ન રાખો).

(૪) દુઆ કરતી વખતે બંને હથેળીઓ વચ્ચે થોડું અંતર રાખો.

(૫) જ્યારે તમે દુઆ કરો, ત્યારે અલ્લાહ તઆલા સામે તમારી સંપૂર્ણ આજિઝી (નમ્રતા), લાચારી અને નબળાઈને વ્યક્ત કરો અને સંપૂર્ણ ઇન્કિસારી અને તવાઝુ સાથે નીચા અવાજમાં અલ્લાહ તઆલા પાસે તમારી જરૂરિયાતો માંગો.

(ઇન્કિસારી = તૂટેલી હાલતમાં)
(તવાઝુ = પોતાની જાતને નમાવવી, નમ્રતા)

કુરાન-કરીમમાં અલ્લાહ તઆલા નો ઇર્શાદ છે:

وَاذۡکُرۡ رَّبَّکَ فِیۡ نَفۡسِکَ تَضَرُّعًا وَّخِیۡفَة وَّدُوۡنَ الۡجَهرِ مِنَ الۡقَوۡلِ بِالۡغُدُوِّ وَالۡاٰصَالِ وَلَا تَکُنۡ مِّنَ الۡغٰفِلِیۡنَ ﴿۲۰۵﴾

યાદ કરા કરો તમારા રબને તમારા જી માં, આજિઝી સાથે અને ખૌફ ની સાથે, અને તમારો અવાજ ઊંચો કર્યા વગર, સવાર-સાંજ અને ન બનો બેદરકાર લોકોમાંથી.

(૬) શક અને બે-યકીની ની (વિશ્વાસ વગરની) કૈફિયત સાથે દુઆ ન કરો. ઉદાહરણ તરીકે, આ રીતે ન બોલો: હે અલ્લાહ! જો તુ મારી જરૂરિયાત પૂરી કરવા ચાહે તો પૂરી કર.

હઝરત અબૂ-હુરૈરા રદ઼િય અલ્લાહુ અન્હુ થી રિવાયત છે કે રસૂલુલ્લાહ સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમે ફરમાવ્યું: (દુઆ કરતી વખતે) તમારામાંથી કોઈ એવું ન કહે: હે અલ્લાહ! જો તમે ઇચ્છો તો મારા પર રહમ કરો. જો તમે ઈચ્છો તો મને રોજી-રોટી આપો; તેના બદલે, સંપૂર્ણ વિશ્વાસ સાથે અલ્લાહ તઆલા પાસે (તમારી જરૂરિયાતો) માંગો, કારણ કે અલ્લાહ તઆલા તેની મરજી મુજબ નિર્ણય કરે છે. કોઈ વ્યક્તિ અલ્લાહ તઆલાને મજબૂર નથી કરી શકતો.

(૭) દુઆ કરતી વખતે, અલ્લાહ તઆલા પાસેથી રહમતની પૂરી ઉમ્મીદ (અપેક્ષા) રાખો અને સ્વીકારના યકીન સાથે દુઆ કરો.

હઝરત અબૂ-હુરૈરા રદ઼િય અલ્લાહુ અન્હુ થી રિવાયત છે કે રસૂલલ્લાહ સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમે ઈર્શાદ ફર્માવ્યું: અલ્લાહ તઆલા પાસે આ હાલતમાં દુઆ માંગો કે (મારી) દુઆ કબૂલ કરવામાં આવશે એ વાતનું તમને યકીન હોય અને આ વાત યાદ રાખો કે અલ્લાહ તઆલા ગાફિલ અને બે-પરવા દિલની દુઆ સ્વીકારતા નથી.
(ગાફિલ = બેખબર,અચેત)

(૮) તમારું દિલ અને દિમાગ અલ્લાહ તઆલા પર કેન્દ્રિત રાખો અને તમારી આશા અને ઉમ્મીદ ફક્ત તેના પર જ રાખો. અલ્લાહ તઆલા સિવાય બીજા કોઈ પર ભરોસો ન રાખો અને એવું ગુમાન ભી ન રાખો કે અલ્લાહ તઆલા સિવાય બીજુ કોઈ તમારી જરૂરિયાતો પૂરી કરી શકે છે.