ફઝાઇલે-આમાલ – ૨૩

અલ્લાહ કે ખૌફ કે મુતફર્રિક અહ઼્વાલ

કુર્આન-શરીફ કી આયાત ઔર હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કી અહાદીસ ઔર બુઝુર્ગોં કે વાકિઆત મેં અલ્લાહ જલ્લ શાનુહૂ સે ડરને કે મુતઅલ્લિક જિતના કુછ ઝિકર કિયા ગયા હૈ, ઉન સબ કા જમા કરના તો દુશ્વાર હૈ લેકિન મુખ્તસર તૌર પર ઈતના સમજ લેના ચાહિએ કે દીન કે હર કમાલ કા ઝીના (સીળી) અલ્લાહકા ખૌફ હૈ.

હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કા ઈર્શાદ હૈ કે હિકમતકી જડ અલ્લાહ કા ખૌફ હૈ.

હઝરત ઈબ્ને ઉમર ૨દ઼િયલ્લાહુ અન્હુ બહોત રોયા કરતે થે; હત્તા કે રોતે-રોતે આંખેં ભી બેકાર હો ગઈ થીં, કિસી શખ્સ ને એક મર્તબા દેખ લિયા તો ફરમાને લગે કે મેરે રોને પર તાજ્જુબ કરતે હો? અલ્લાહ કે ઔફ સે સૂરજ રોતા હૈ. એક મર્તબા ઐસા હી કિસ્સા પેશ આયા તો ફર્માયા કે અલ્લાહ કે ખૌફસે ચાંદ રોતા હૈ.

એક નવ-જવાન સહાબી રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ પર હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કા ગુઝર હુઆ તો વો પઢ રહે થે જબ

પર પહુંચે તો બદન કે બાલ ખડે હો ગએ રોતે-રોતે દમ ઘુટને લગા ઔર કહ રહે થે: હાં, જીસ દિન આસમાન ફ્ટ જાયેંગે (યાની કયામત કે દિન) મેરા કયા હાલ હોગા? હાએ મેરી બર્બાદી! હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ ને ઈર્શાદ ફર્માયા કે તુમ્હારે ઈસ રોને કી વજહ સે ફરિશ્તે ભી રોને લગે.

એક અંસારી ને તહજ્જુદ પઢી ઔર ફિર બેઠકર બહુત રોએ. કહતે થે કે અલ્લાહ હી સે ફરિયાદ કરતા હૂં જહન્નમ કી આગ કી. હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ ને ઈર્શાદ ફર્માયા કે તુમ ને આજ ફરિશ્તો કો રૂલા દિયા.

અબ્દુલ્લાહ બિન રવાહ઼ા રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ એક સહાબી હૈં, રો રહે થે. બીવી ભી ઉન્કી ઈસ હાલત કો દેખ કર રોને લગીં પૂછા કે તુમ ક્યૂં રોતી હો? વો કહને લગીં કે જીસ વજહ સે તુમ રોતે હો:. અબ્દુલાહ બિન રવાહ઼ા રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ ને કહા કે મૈં ઈસ વજહસે રો રહા હૂં કે જહન્નમ પર તો ગુઝરના હી હૈ, ન માલૂમ નજાત હો સકેગી યા વહીં રહ જાઉંગા.

ઝુરારા બિન અવ્ફા રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ એક મસ્જીદમેં નમાઝ પઢ રહે થે

પર જબ પહુંચે તો ફૌરન ગિર ગએ. ઔર ઈન્તિકાલ હો ગયા, લોગ ઉઠા કર ઘર તક લાએ.

હઝરત ખુલૈદ રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ એક મર્તબા નમાઝ પઢ રહે થે

પર પહુંચે તો ઉસકો બાર બાર પઢને લગે. થોડી દેર મેં ઘર કે એક કોને સે આવાઝ આઈ કે કિતની મર્તબા ઇસકો પઢોગે? તુમ્હારે ઈસ બાર બાર પઢનેસે ચાર જિન મર ચુકે હૈં.

એક ઔર સાહબ કા કિસ્સા લિખા હૈ કે પઢતે પઢતે જબ

પર પહુંચે તો એક ચીખ મારી ઔર તડપ-તડપ કર મર ગએ. ઔર ભી ઈસ કિસમકે વાકિઆત કસરતસે ગુઝરે હૈં.

હઝરત ફુઝૈલ રહ઼િમહુલ્લાહ મશહૂર બુઝુર્ગ હૈં. કહતે હૈં કે અલ્લાહકા ખૌફ હર ખૈરકી તરફ રહબરી કરતા હૈ.

હઝરત શિબ્લી રહ઼િમહુલ્લાહ કે નામસે સબ હી વાકિફ હૈં વો કહતે હૈં કે જબ ભી મૈં અલ્લાહ સે ડરા હૂં, ઉસકી વજહસે મુજ પર હિકમત ઔર ‘ઇબરત કા ઐસા દરવાઝા ખુલા હૈ જો ઈસ સે પહલે નહીં ખુલા.

2nd Post

હદીસમેં આયા હૈ: અલ્લાહ જલ્લ શાનુહૂ ફરમાતે હૈં કે મૈં અપને બંદે પર દો ખૌફ જમા નહીં કરતા ઔર દો ફિકર નહીં દેતા અગર દુન્યામેં મુજસે બેફિકર રહે તો કયામતમેં ડરાતા હૂં ઔર દુન્યામેં ડરતા રહે તો આખિરતમેં બેફિકરી અતા કરતા હૂં.

હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કા ઈર્શાદ હૈ કે જો અલ્લાહસે ડરતા હૈ, ઉસ સે હર ચીઝ ડરતી હૈ ઔર જો ગૈરૂલ્લાહ (અલ્લાહ કે અલાવા) સે ડરતે હેં ઉસકો હરચીઝ ડરાતી હૈ. યહ઼્યા બિન મુઆઝ રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ કહતે હૈં કે આદમી બેચારા અગર જહન્નમસે ઇતના ડરને લગે, જીતના તંગદસ્તી સે ડરતા હૈ, તો સીધે જન્નતમેં જાએ.

અબૂ-સુલૈમાન દારાની રહ઼િમહુલ્લાહ કહતે હૈં: જીસ દિલસે અલ્લાહ કા ખૌફ જાતા રહતા હૈ વો બર્બાદ હો જાતા હૈ.

હુઝુર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કા ઇર્શાદ હૈ કે જિસ આંખ સે અલ્લાહ કી ખૌફ કી વજહસે ઝરા-સા આંસુ બહા, ખ્વાહ મખ્ખી કે સર કે બરાબર હી ક્યૂં ન હો, નિકલકર ચેહરે પર ગિરતા હૈ તો અલ્લાહ તઆલા ઉસ ચેહરે કો આગ પર હરામ ફર્મા દેતા હૈં.

હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કા એક ઔર ઈર્શાદ હૈ કે જબ મુસલમાન કા દિલ અલ્લાહ કે ખૌફ સે કાંપતા હૈ, તો ઉસકે ગુનાહ ઐસે જડતે હૈં જૈસે દરખ્તોં સે પત્તે જડતે હૈં.

મેરે નબી સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કા એક ઔર ઈર્શાદ હૈ કે જો શખ્સ અલ્લાહ કે ખૌફ સે રોએ, ઉસકા આગ મેં જાના ઐસા હી મુશ્કિલ હૈ, જૈસા દૂધકા થનો મેં વાપસ જાના.

હઝરત ‘ઉક્બહ બિન આમિર રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ એક સહાબી હૈં ઉન્હોંને હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ સે પૂછા કે નજાત કા રાસ્તા ક્યા હૈ? આપ સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ ને ફર્માયા કે અપની ઝબાન કો રોકે રખો, ઘરમેં બૈઠે રહો ઔર અપને ગુનાહોં પર રોતે રહો.

હઝરત આઇશા રદ઼િયલ્લાહુ અન્હા ને એક મર્તબા દર્યાફત કિયા કે આપ કી ઉમ્મત મેં કોઈ ઐસા ભી હૈ જો બેહિસાબ કિતાબ જન્નતમેં દાખિલ હો? હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ ને ફર્માયા: હાં, જો અપને ગુનાહોં કો યાદ કરકે રોતા રહે.

મેરે આકા સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કા એક ઔર ઈર્શાદ હૈ કે અલ્લાહ કે નઝદીક દો કતરોં સે ઝિયાદા કોઈ કતરા પસંદ નહીં; એક આંસુકા કતરા જો અલ્લાહ કે ખૌફ સે નિકલા હો, દુસરા ખૂન કા કતરા જો અલ્લાહ કે રાસ્તે મેં ગિરા હો.

એક જગા ઈર્શાદ હૈ કે કયામત કે દિન સાત આદમી ઐસે હોંગે કે જીનકો અલ્લાહ તઆલા અપના સાયા અતા ફરમાવેંગે. એક વો શખ્સ, જો તનહાઈ મેં અલ્લાહ કો યાદ કરે ઔર ઉસકી વજહ સે ઉસકી આંખસે આંસુ બહને લગેં.

3rd post

હઝરત અબૂ-બક્ર રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ કા ઈર્શાદ હૈ: જો રો સકતા હો વો રોએ ઓર જીસકો રોના ન આએ વો રોને કી સૂરત હી બનાલે.

મુહ઼મ્મદ બિન મુનકદિર રહ઼િમહુલ્લાહ જબ રોતે થે તો આંસુઓકો અપને મુંહ ઔર દાઢી સે પૂંછતે થે ઔર કહતે થે કે જહન્નમ કી આગ ઉસ જગા કો નહીં છૂતી, જહાં આંસુ પહુંચે હોં.

સાબિત બુનાની રહ઼િમહુલ્લાહ કી આંખે દુખને લગીં તબીબને કહાકે એક બાતકા વા’દા કર લો. આંખ અચ્છી હો જાએગી કે રોયા ન કરો. કહને લગે આંખ મેં કોઈ ખૂબી હી નહીં અગર વો રોએ નહીં.

યઝીદ બિન મયસરા રહ઼િમહુલ્લાહ કહતે હૈં કે રોના સાત વજહસે હોતા હૈ: (૧) ખુશીસે (૨) જુનૂન સે (૩) દર્દ સે (૪) ધબરાહટ સે (૫) દિખલાવે સે (૬) નશા સે (૭) અલ્લાહકે ખૌફ સે, યહી હૈ વો રોના હૈ કે ઉસકા એક આંસુ ભી આગ કે સમુંદર કો બુજ઼ા દેતા હૈ.

કઅબ અહ઼બાર રહ઼િમહુલ્લાહ કહતે હૈં: ઉસ ઝાત કી કસમ! જીસકે કબઝેમેં મેરી જાન હૈ કે અગર મૈં અલ્લાહ કે ખૌફ સે રોઉં. ઔર આંસુ મેરે રૂખ્સાર (ગાલ) પર બહને લગે, યહ મુજે ઉસસે ઝિયાદા પસંદ હૈ કે પહાડ કે બરાબર સોના સદકા કરૂં.

ઉન્કે અલાવહ ઔર ભી હઝારો ઈર્શાદાત હૈં, જીનસે માલૂમ હોતા હૈ ‘કે અલ્લાહ કી યાદ મેં ઔર અપને ગુનાહોંકી ફિકર મેં રોના કીમયા હૈ ઔર બહુત હી ઝરૂરી ઔર મુફીદ ઔર અપને ગુનાહોં પર નઝર કરકે યહી હાલત હોની ચાહિયે. લેકિન ઉસકે સાથ હી યહ ભી ઝરૂરી હૈ કે અલ્લાહ કે ફઝલ ઔર ઉસ્કી રહમત કી ઉમ્મીદ મેં ભી કમી ન હો યકીનન અલ્લાહ કી રહમત હર ચીઝ સે વસીઅ હૈ.

હઝરત ઉમર રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ કા ઈર્શાદ હૈ કે અગર કયામત મેં, યહ એલાન હો કે એક શખ્સ કે અલાવા સબકો જહન્નમ મેં દાખિલ કરો તો મુજે અલ્લાહકી રહમતસે યહ ઉમ્મીદ હૈ કે વો શખ્સ મેં હી હૂં ઔર અગર યહ એલાન હો કે એક શખ્સ કે સિવા સબકો જન્નત મેં દાખિલ કરો તો મુજે અપને આમાલ સે યહ ખૌફ હૈ કે વો શખ્સ મૈં હી ન હૂં?

ઈસલિયે દોનોં ચીઝ કો અલગ અલગ સમજના ઔર રખના ચાહિયે. બિલ-ખુસૂસ મોત કે વક્તમેં ઉમ્મીદ કા મુઆમલા ઝિયાદા હોના ચાહિયે.

હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કા ઈર્શાદ હૈ કે તુમ મેં સે કોઈ શખ્સ ન મરે; મગર અલ્લાહ તઆલા કે સાથ હુસ્ને-ઝન (અચ્છા ગુમાન) રખતા હુવા.

ઈમામ અહમદ બીન હમ્બલ રહ઼િમહુલ્લાહ કા જબ ઈન્તિકાલ હોને લગા તો ઉન્હોંને અપને બેટે કો બુલાયા ઔર ફર્માયા કે ઐસી હદીસ મુજે સુનાઓ કે જીન્સે અલ્લાહ તઆલા કે સાથ ઉમ્મીદ બઢતી હો.