ફઝાઇલે-સદકાત – ૧૧

‘ઉલમા-એ-આખિરત કી બારહ નિશાનિયાં

છઠી અલામત:

છઠી અલામત ઉલમા-એ-આખિરત કી યહ હૈ કે ફત્વા સા’દિર કર દેને મેં જલ્દી ન કરે, મસ્અલા બતાનેમેં બહુત એહતિયાત કરે, હત્તલ્-વુસઅ અગર કોઈ દૂસરા અહલ હો તો ઉસકે હવાલા કર દે.

અબૂ-હફ્સ નીસાપૂરી રહ઼િમહુલ્લાહ કેહતે હૈં કે આલિમ વો હૈ કે જો મસ્અલેકે વકત ઈસસે ખૌફ કરતા હો કે કલકો કિયામતમેં યહ જવાબદેહી કરના પડેગી કે કહાંસે બતાયા થા?

બા’ઝ ઉલમાને કહા હૈ કે સહાબા-એ-કિરામ રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુમ ચાર ચીઝોંસે બહોત ઐહતિરાઝ કરતે થે:

(૧) ઈમામત કરને સે
(૨) વસી બનનેસે (યાની કિસીકી વસીયતમેં માલ વગૈરહ તકસીમ કરને સે)
(૩) અમાનત રખને સે
(૪) ફત્વા દેનેસે.

ઔર ઉનકા ખુસૂસી મશ્ગલા પાંચ ચીઝે થીં:

(૧) કુરઆન પાકકી તિલાવત
(૨) મસાજિદકા આબાદ કરના
(૩) અલ્લાહ તઆલાકા ઝિક્ર
(૪) અચ્છી બાતોંકી નસીહત કરના
(૫) બૂરી બાતોંસે રોકના.

ઈબ્ને-હુસૈન રહ઼િમહુલ્લાહ કેહતે હૈ કે બા’ઝ આદમી ઐસે જલ્દ ફતવા સ઼ાદિર કરતે હૈં કે વહ મસ્અલા અગર હઝરત ઉમર રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ કે સામને પેશ હોતા તો સારે બદ્રવાલોં કો ઈકઠ્ઠા કરકે મશવરા કરતે.

હઝરત અનસ રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ ઈતને જલીલુલ-કદ્ર સહાબી હૈં કે દસ બરસ હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ-સલ્લમ કી ખિદમત કી. જબ ઉનસે મસઅલા દર્યાફત કિયા જાતા તો ફરમાતે કે મૌલાના અલ-હસન રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ સે દર્યાફત કરો (યહ હસન બસરી રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ મશહૂર કુકહા ઔર મશહૂર સૂફિયામેં હૈ ઔર તાબિઈ હૈં, હઝરત અનસ રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ બાવજૂદ સહાબી હોનેકે ઈન તાબિઈ કા નામ બતાતે)

ઔર હઝરત અબ્દુલ્લાહ બિન અબ્બાસ રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ સે જબ મસ્અલા દર્યાફત કિયા જાતા (હાલાંકે વો મશહૂર સહાબી ઔર રઈસુલ્-મુફસ્સિરીન હૈં), તો ફરમાતે કે જાબિર બિન ઝૈદ રહ઼િમહુલ્લાહ (જો એહલે ફત્વા તાબિઈ હૈં) સે દર્યાફત કરો.

ઔર હઝરત અબ્દુલ્લાહ બિન ઉમર રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ જો ખુદ બડે મશહૂર ફકીહ સહાબી રદ઼િયલ્લાહુ અન્હુ હૈં, હઝરત સઈદ બિન મુસય્યિબ રહ઼િમહુલ્લાહ (તાબિઈ) પર હવાલા ફરમા દેતે.