ફઝાઇલે-આમાલ- ૫

હઝરત અબૂઝર ગિફારી ર’દિયલ્લાહુ ‘અન્હૂ કા ઇસ્લામ

હઝરત અબૂઝર ગિફારી ર’દિયલ્લાહુ ‘અન્હૂ મશહૂર સહાબી હૈ જો બાદમે બડે ઝાહિદોં ઓર બડે ઉલ્મામેં સે હુએ. હઝરત અલી કર્રમલ્લાહુ વજ્હહુ કા ઈરશાદ હૈ કે હઝરત અબુઝર ઐસે ઈલ્મકો હાસિલ કિએ હુએ હૈં જીસસે લોગ આજિઝ હૈં મગર ઉન્હોંને ઈસકો મહફૂઝ કર રખા હૈ.

જબ ઇનકો હુઝૂરે અકદસ સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ કી નુબુવ્વતકી પેહલે પહલ ખબર પહોંચી તો ઉન્હોંને અપને ભાઈકે હાલાતકી તહકીક વાસ્તે મક્કા ભેજા, કે જો શખ્સ યહ દાવા કરતા હૈ કે મેરે પાસ વ’હી આતી હે એર આસમાનકી ખબરે આતી હૈં ઉસકે હાલાત માલૂમ કરેં ઔર ઉસકે કલામકો ગોરસે સુનેં.

વોહ મક્કા મુકર્રરમા આએ ઔર હાલાત માલૂમ કરનેકે બાદ અપને ભાઈસે જાકર કહા કે મૈંને ઇનકો અચ્છી આદતોં ઓર ઉમદા અખ્લાકકા હુકમ કરતે દેખા ઔર એક એસા કલામ સુના જો ન શયર (શેર) હૈ ન કાહિનોં કા કલામ હે. અબૂઝર ર’દિયલ્લાહુ ‘અન્હૂ કો ઈસ મુજમલ બાતસે ઇત્મિનાન ન હુવા તો ખુદ સામાને સફર કિયા. ઓર મક્કા પહોંચે, ઔર સીધે મસજીદે હરામમેં ગએ.

હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ કો પેહચાનતે નહીં થે ઓર કિસીકો પુછના મસ્લહતકે ખિલાફ સમજા. શામ તક ઈસી હાલમે રહે, શામકો હઝરત અલી કર્રમલ્લાહુ વજ્હહુ ને દેખા કે એક પરદેસી મુસાફિર હે. મુસાફિરોંકી, ગરીબોંકી, પરદેસીયોંકી ખબરગીરી, ઉન્કી ઝરૂરતોંકો પુરા કરના ઈન હઝરાતકી ઘુટ્ટી પડા હુવા થા, ઈસલિયે ઉનકો અપને ઘર લે આએ. મેહમાની ફરમાઈ, લેકિન ઈસકે પૂછનેકી કુછ ઝરૂરત ન સમજી કે કૌન હો? ક્યૂં આએ? મુસાફિર ને ભી કુછ ઝાહિર ન કિયા.

સુબ્હકો ફિર મસ્જીિદમે આ ગએ ઔર દિનભર ઈસી હાલમેં ગુઝરા કે ખુદ પતા ન ચલા ઔર દર્યાફત કિસીસે કીયા નહીં. ગાલિબન ઈસકી વજહ યહ હોગી કે હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ કે સાથ દુશ્મનીકે કિસ્સે બહોત મહૂર થે. આપકો ઓર આપકે મિલનેવાલોં કો હર તરહકી તકલીફેં દી જાતી થીં ઈન્કો ખ્યાલ હુવા કે સહી હાલ માલુમ નહીં હોગા, ઔર બદગુમાનીકી વજહસે મુફ્તકી તકલીફ અલાહિદા રહી.

દુસરે દિન શામકો ભી હઝરત અલી કર્રમલ્લાહુ વજ્હહુ કો ખ્યાલ હુવા પરદેસી મુસાફિર હૈ. બ-ઝાહિર જીસ ગર્ઝકે લિયે આયા હૈ વોહ પૂરી નહીં હુઈ. ઈસલિયે ફિર અપને ઘર લે ગએ, એર રાતકો ખિલાયા-સુલાયા, મગર પૂછનેકી ઈસ રાતકો ભી નોબત ન આઈ.

તીસરી રાતકેં ફિર યહી સૂરત હુઈ તો હઝરત અલી કર્રમલ્લાહુ વજ્હહુ ને દરયાફત ફરમાયા, કે તુમ કિસ કામસે આએ હો? ક્યા ગરઝ હે? તો હઝરત અબૂઝર ર’દિયલ્લાહુ ‘અન્હૂને અવ્વલ ઇનકો કસમ ઔર અહદો-પૈમાન દીએ ઈસ બાતકે કે વોહ સહીહ બતાએં, ઇસકે બાદ અપની ગરઝ બતલાઈ.

હઝરત અલી કર્રમલ્લાહુ વજ્હહુ ને ફરમાયા કે વોહ બેશક અલ્લાહકે રસૂલ હૈં ઔર સુબ્હકો જબ મેં જાઉં તો તુમ મેરે સાથ ચલના, મૈં વહાં તક પહોંચા દુંગા લેકિન મુખાલફતકા ઝોર હૈ ઇસલિયે રાસ્તેમેં અગર મુજે કોઈ શખ્સ ઐસા મિલા જીસસે મેરે સાથ ચલનેકી વજ્હસે તુમ પર કોઈ અંદેશા હો તો મૈં રૂક જાઉંગા. યા મૈં પેશાબ કરને લગૂંગા યા અપના જુતા દુરુસ્ત કરને લગુંગા. તુમ સીધે ચલે ચલના; મેરે સાથ ઠેરના નહીં, જીસકી વજહસે તુમ્હારા મેરા સાથ હોના માલૂમ ન હો.

ચુનાંચે સુબ્હકો હઝરત અલી કર્રમલ્લાહુ વજ્હહુ કે પીછે પીછે હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ કી ખીદમતમેં પહોંચે, વહાં જાકર બાતચીત હુઈ, ઉસી વક્ત મુસલમાન હો ગએ.

હુઝુરે અકદસ સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ ને ઉનકી તકલીફકે ખ્યાલસે ફરમાયા કે અપને ઈસ્લામકો અભી ઝાહિર ન કરના. ચુપકેસે અપની કૌમમેં ચલે જાઓ, જબ હમારા ગલ્બા હો જાએ ઉસ વક્ત ચલે આના.

ઉન્હોંને અર્ઝ કિયા યા રસુલલ્લાહ! (સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ) ઉસ ઝાતકી કસમ જીસકે કબ્ઝમેં મેરી જાન હૈ કે ચુનાંચે ઊસી વક્ત મરજીદે-હરામમેં તશરીફ લે ગએ ઔર બુલન્દ આવાઝસે اَشْهَدُ اَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ પળ્હા.

ફિર કયા થા. ચારોં તરફસે લોગ ઉઠે. ઔર ઈસ કદર મારાકે ઝખ્મી કર દિયા, મરનેકે કરીબ હો ગએ. હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ કે ચચા હઝરત અબ્બાસ ર’દિયલ્લાહુ ‘અન્હૂ જો ઉસ વક્ત તક મુસલમાન ભી નહીં હુએ થે ઉન્કે ઉપર બચાનેકે લિયે લેટ ગએ, ઔર લોગોસે કહા કે કયા ઝુલ્મ કરતે હો, યે શખ્સ કબીલ-એ-ગિફારકા હૈ. ઔર યે કબીલા મુલ્કે-શામકે રાસ્તેમેં પળ્તા હૈ, તુમ્હારી તિજારત વગેરા સબ મુલ્કે-શામકે સાથ હૈ, અગર યહ મર ગયા તો શામકા આના જાના બંદ હો જાએગા, ઈસ પર ઉન લોગોકો ભી ખ્યાલ હુવા કે મુલ્કે-શામસે સારી ઝરુરતેં પુરી હોતી હૈ. વહાંકા રાસ્તા બંદ હો જાના મુસીબત હે, ઇસ લિયે ઉન્કો છોળ દિયા.

દુસરે દિન ફિર ઈસી તરહ ઉન્હોં ને જાકર બ-આવાઝે-બુલંદ કલ્મા પળ્હા ઔર લોગ ઇસ કલ્મેકે સુન્નેકી તાબ ન લા સકતે થે, ઇસ લિયે ઉન પર ટૂટ પડે, દુસરે દિન ભી હઝરત અબ્બાસ ર’દિયલ્લાહુ ‘અન્હૂ ને ઈસી તરહ ઉન્કો સમજાકર હટાયા કે તુમ્હારી તિજારતકા રાસ્તા બંદ હો જાએગા.

ફાયદા: હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ કે ઈસ ઈર્શાદકે બાવુજૂદકે અપને ઇસ્લામકો છુપાઓ, ઉન્કા યહ કામ હક કે ઈઝહાર કા વલ્વલા ઔર ગલ્બા થા કે જબ યે દીન હક હૈ તો કિસીકે બાપકા ક્યા ઈજારા હૈ, જીસસે ડર કર છુપાયા જાએ.

ઔર હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ કા મના ફરમાના શફક્કતકી વજહસે થા કે મુમકિન હૈ કે તકાલીફકા તહમ્મુલ ન હો. વર્ના હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ કે હુકમકે ખિલાફ સહાબા ર’દિયલ્લાહુ ‘અન્હુમ કી મજાલ હી ન થી; ચુનાંચે ઉસ્કા કુછ નમૂના મુસ્તકિલ બાબમેં આ રહા હૈ.

ચૂંકે હુઝૂરે-અકદસ સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ ખુદ હી દીનકે ફૈલાનેમેં હર કિસ્મકી તકલીફેં બરદાશ્ત ફરમા રહે થે, ઈસ લિયે હઝરત અબુઝર ર’દિયલ્લાહુ ‘અન્હૂ ને સહૂલત પર અમલકે બજાએ હુઝૂર સલ્લલ્લાહુ અલૈહી વ-સલ્લમ કે ઈત્તેબા કો તરજીહ દી.

યહી એક ચીઝ થી કે જીસકી વજહસે હર કિસ્મકી તરક્કી દીની ઓર દુન્યવી સહાબાએ કિરામ ર’દિયલ્લાહુ ‘અન્હુમ કે કદમ ચૂમ રહી થી. ઔર હર મેદાન ઉન્કે કબઝેમેં થા કે જો શખ્સ ભી એક મર્તબા કલ્મ-એ-શહાદત પળ્હ કર ઈસ્લામકે જહ્ન્ડે કે નીચે આ જાતા થા, બળીસે બળી કુવ્વત ભી ઉસકો રોક ન સકતી થી, ઔર ન બળેસે બળા ઝુલ્મ ઉસકો દીનકી ઈશાઅતસે હટા સકતા થા. (ફઝાઇલે-આમાલ, હિકાયતે સહાબા, પેજ ૧૪ – ૧૬)